عنصر آلومینیوم با نماد شیمیایی Al و عدد اتمی 13 در گروه بور جدول تناوبی قرار گرفته است و پس از اکسیژن و سیلیسیم به عنوان فراوانترین عنصر شناخته میشود. این عنصر در طبیعت به دلیل واکنشپذیری بالا کمیاب بوده و به صورت ناخالص همراه با سنگهای معدنی دیگر یافت میشود. بیشترین آلومینیوم دنیا از سنگ بوکسیت حاصل میشود.
ویژگیهایی چون شکلپذیری عالی، جوشکاری خوب، استحکام در برابر وزن بالا و خوردگی، سبب شده آلیاژهای آلومینیوم کاربرد گستردهای در سازهها و صنایع مختلف داشته باشند.
آلومینیوم چیست؟
یک فلز نرم و نقرهای رنگ، با چگالی تقریبی 2770 کیلوگرم بر مترمکعب است. این فلز قابل بازیافت بوده و با محیط زیست نیز سازگاری دارد. در واقع میان آلومینیوم تازه تولید شده و بازیافتی تفاوتی وجود ندارد. کیفیت پوشش اکسیدی نازک موجود بر روی آلومینیوم با میزان مقاومت آن در برابر خوردگی ارتباط مستقیم دارد. این پوشش به سرعت شکل میگیرد و خراش آن باعث ایجاد خوردگی در این فلز میشود. بر روی سطح این فلز فعال با استفاده از روش آنودایز کردن میتوان یک پوشش اکسیدی ضخیم ایجاد نمود.
آلومینیوم کاربردیترین فلز بعد از آهن از نظر کیفیت و ارزش است و تقریبا در بیشتر صنایع استفاده میشود. آلیاژهای این عنصر از قابلیت جوشکاری، پرسکاری، ماشینکاری، لحیم کاری سخت و لحیم کاری نرم برخوردارند. همچنین به ضورت پروفیلهای ساختمانی و اکسترود شده، ورق، تسمه، فویل، مفتول و میله در بازار وجود دارند. گفتنی است برخی از آلیاژهای آلومینیوم قابلیت جوشکاری ندارند.
از روشهای ساخت قطعات آلومینیومی میتوان به این موارد اشاره نمود:
- کار سرد (Cold Working)
- اکستروژن
- ریختهگری تحت فشار
- ریختهگری ماسه ای
- کار گرم (Hot Working)
کاربرد آلومینیوم
– در تولید لوازم خانگی
– حمل و نقل: آلومینیوم در ساخت هواپیما، اتومبیل، کشتی و … به دلیل چگالی پایین کاربرد دارد.
– بستهبندی: به علت تراشهتراشه نشدن، جاذب نبودن، غیرسمی بودن در این زمینه استفاده میشود.
– خطوط انتقال برق: معروفترین هادی آلومینیومی ACSR است.
– ساختمان سازی: زمانی کاربرد دارد که عواملی مانند عوامل مهندسی، سبکی و زنگنزن بودن اهمیت داشته باشد.
– ماشین آلات اکسید آلومینیوم (آلومینا)
– در سوخت موشکهای با سوخت و دمازاها
– در ساخت انواع عایق رطوبتی و ساختمان سازی